Henk Molenaar
Ir. H. Molenaar, directeur van het Gemeentelijk Havenbedrijf, meende dat bij gebrek aan andere kandidaten de keus op hem was gevallen als Havenman van het Jaar 1982. Maar zo was het natuurlijk niet. Het ’opengooien’ van de Maasvlakte voor containeroverslag, waar zijn politieke bazen aanvankelijk weinig oren naar hadden, was wel degelijk een feit van historisch belang. Ook op zijn initiatief is in de jaren ’80 voor het eerst gewerkt aan een wetenschappelijk onderbouwde toekomstvisie op de haven. Na zijn afscheid van het Havenbedrijf werd Molenaar hoogleraar haveneconomie aan de Erasmus Universiteit.
In 1962, het jaar waarin Rotterdam de haven van New York passeerde als de grootste van de wereld, trad Henk Molenaar in dienst bij het Gemeentelijk Havenbedrijf. Zijn eerste klus was het ontwerp van de Puntzakhaven voor de binnenvaart bij IJsselmonde. Die haven is er nooit gekomen – het werd de woonwijk Beverwaard. Met zijn tweede opdracht legde hij de basis voor de positie die Rotterdam in de containerscheepvaart heeft verworven: de herstructurering van het Eemhavengebied, waardoor ECT de ruimte kreeg om een van de grootste terminals in Europa te worden. Hij was later ook de man die bij ’de politiek’ de voor de overslag van massagoed gereserveerde Maasvlakte openbrak voor de bouw van de ultra-moderne Deltaterminal van ECT. Containers waren intussen ook ’massagoed’ geworden.
De omwenteling in het goederenverkeer van stukgoed naar containers veroorzaakte niet alleen het verlies aan werkgelegenheid voor meer dan tienduizend havenarbeiders, het leidde tot de noodzaak nieuwe bestemmingen te creëren voor de verouderde stukgoedhavens en herschikking en verplaatsing van bedrijven. Henk Molenaar is hierbij de grote stimulator van vernieuwing en innovatie geweest. De vernieuwing van de havenactiviteiten ging gepaard met de installatie van een up-to-date verkeersbegeleidingsysteem van Noordzee tot aan de Van Brienenoordbrug. Molenaar was ook een van de eersten – het havenbedrijfsleven ver vóór – die de mogelijkheden van de informatie- en communicatietechnologie onderkende voor het wereldwijde goederenverkeer. Hij haalde de hoogleraren Poeth en Van Dongen in huis, die het perspectief openden op wereldomspannende logistieke systemen.
In de relatie met het stadsbestuur was Henk Molenaar, vooral in de periode waarin de politieke aandacht meer bij de stadsvernieuwing dan bij de haven lag, een evenwichtskunstenaar. Politiek noemde hij een ’een veiling van belangen’. In een echte democratie zou je moeten kunnen bieden en afslaan op het ene belang tegenover het andere, om te kunnen bepalen wat een zaak je echt waard is. De problemen ontstaan doordat vaak niet helder is wie voor welke beslissingen verantwoordelijk is, waardoor belangen van economie en milieu tegenover elkaar worden gesteld. Dat geeft strijd, terwijl het in wezen zo moet zijn dat de politiek keuzes maakt. Molenaars laatste wapenfeit is de aanleg van de Tweede Maasvlakte, waarbij naar een evenwicht is gezocht tussen de behoefte aan nieuwe haventerreinen en ter compensatie de aanleg van nieuwe natuur in de regio. (KdG)
