Koos Lagendijk †
Havenman van het jaar 1981
Directeur EMO Maasvlakte erts- en kolenoverslag
J. Lagendijk, een self-made man, is groot geworden in het massagoed. Hij wist alles van steenkool, ijzererts en van nog veel meer grondstoffen die in de Rotterdamse haven in bulk werden aan- en afgevoerd. Maar steenkool was als het ware zijn handelsmerk. In binnen- en buitenland stond hij bekend als ’Kolen Koos’. Toen de Havenpersclub ”Kyoto” in 1981 bij het 25-jarig bestaan de onderscheiding ’Havenman van het Jaar’ instelde, was er maar een kort beraad voor nodig om de eerste Havenman aan te wijzen: Koos Lagendijk, de onvermoeibare kampioen van het Rotterdamse massagoed.
Als vijftienjarige kreeg Koos Lagendijk het baantje van jongste bediende bij het in de overslag van massagoed gespecialiseerde stuwadoorsbedrijf van Frans Swarttouw. Deze havenondernemer was een zeer gedreven stuwadoor, die in 1887 voor zichzelf was begonnen. Lagendijk kwam binnen in een periode die niet gemakkelijk was; het was recessietijd. Ook op het terrein van Frans Swarttouw’s Havenbedrijf aan de Waalhaven ging het moeizaam. Lagendijk leerde het stuwadoorsvak van de ’oude’ Frans Swarttouw en de nauw met hem samenwerkende Jacques Schoufour senior. Koos zei eens over Frans: „Zijn woord was wet. Frans Swarttouw hield de touwtjes strak. Hij had kijk op het werk.” Kort voor de Tweede Wereldoorlog werd Lagendijk naar Delfzijl gestuurd, om daar een filiaal op te zetten. Dat lukte hem. In 1953 werd hij samen met Jacques Schoufour junior benoemd tot directeur van Frans Swarttouw’s Havenbedrijf, waartoe overigens naast de bulkactiviteiten ook de stukgoedstuwadoor Quick Dispatch behoorde.
Samen wisten Lagendijk en Schoufour te bereiken dat Frans Swarttouw in de jaren ’60 een modern overslagbedrijf in het Botlekgebied kon openen. In 1974 werd de volgende belangrijke stap gezet toen Swarttouw deelgenoot werd in het Europees Massagoed Overslagbedrijf (EMO), dat zich vestigde op de Maasvlakte. Lagendjk heeft het bedrijf jarenlang als directeur geleid. De EMO was de kroon op zijn werk. Hier kwamen de almaar groter wordende bulkcarriers, hier lagen de enorme bergen massagoed en van hier werden de ertsen en de kolen naar het achterland vervoerd. Koos Lagendijk was een alom gerespecteerde massagoed-deskundige, die ook tijdens de vele delegatiereizen van Rotterdamse ondernemers en politici naar tal van landen in de gehele wereld belangrijke contracten heeft afgesloten. Hij heeft meer dan een halve eeuw in de Rotterdamse haven gewerkt. Lagendijk overleed in 1994. (AJO)