Geschiedenis

Van Havenpersclub Kyoto naar Stichting Havenman/vrouw van het Jaar

De Stichting Havenman/vrouw van het Jaar is voortgekomen uit de Havenpersclub Kyoto in Rotterdam. Deze havenpersclub werd in januari 1956 opgericht aan boord van het Zweedse vrachtschip Kyoto; het voer voor de Swedish East Asiatic Company tussen West-Europa en het Verre Oosten. Toen dit schip op zijn maiden call in Rotterdam was, besloten de voor deze gelegenheid aan boord uitgenodigde scheepvaartredacteuren van de vele dagbladen die destijds nog in de Maasstad verschenen, een club op te richten om hun kennis over de scheepvaart en de haven verder te kunnen verdiepen. De club kreeg de naam van het schip.

Kyoto kwam maandelijks op de eerste maandag van de maand op een locatie in Rotterdam bijeen om huishoudelijk te vergaderen en te luisteren naar een gastspreker uit de wereld van haven, scheepvaart en transport. Hij of zij was uitgenodigd om de leden informeel over zijn of haar bedrijf, organisatie, ministerie e.d. te vertellen. Er werd dus niet over gepubliceerd. Kyoto – de club had op haar hoogtepunt zo’n 25 leden – heeft in de loop der jaren elf vergaderplaatsen gehad: onder meer het havenvakschoolschip Jan Backx, het museum De Dubbelde Palmboom en één van de vergaderruimten van het Havenbedrijf Rotterdam.

De Kyoto-leden werden in de jaren zestig, zeventig en tachtig met enige regelmaat uitgenodigd voor bezoeken aan havenbedrijven, rederijen en andere maritieme organisaties in Nederland, maar ook daarbuiten (vooral België, Duitsland en Engeland). Op eigen initiatief en kosten organiseerden de leden ook reizen met hun partners. Zo werd er eind 1980 in het kader van het naderende 25-jarig jubileum een reis van bijna vier weken naar Singapore, Taiwan, Zuid-Korea en Japan gemaakt. In Japan werden de leden door het gemeentebestuur van de stad Kyoto uitgenodigd voor een bijeenkomst in het stadhuis. Het was al jaren een grote wens van Kyoto om Kyoto te bezoeken!
Toen de havenpersclub in januari 1981 haar zilveren jubileum vierde, besloten de leden voortaan één keer per jaar naar buiten te treden met de benoeming van een havenman of havenvrouw van het jaar. Degene die door de leden werd benoemd, moest in het betreffende jaar iets bijzonders hebben gepresteerd in en voor de Rotterdamse haven. De financiële en organisatorische verantwoordelijkheid voor dit evenement ontsteeg gaandeweg het niveau van een journalistenclub. In januari 1995 is deze zorg daarom overgenomen door de Stichting Havenman/Vrouw van het Jaar, waarvan Kyoto de oprichter was. De benoeming van de Havenman- of vrouw bleef uiteraard voorbehouden aan de Havenpersclub Kyoto; de stichting kon hierop geen invloed uitoefenen.

Kyoto bracht in 2006 in het kader van het 50-jarig bestaan het boek Goud voor Kyoto – Vijftig jaar Rotterdamse havenjournalistiek uit. In dit boek schreef een aantal leden van Kyoto over allerlei aspecten van hun havenpersclub. Alle tot dan toe benoemde 25 havenmannen/vrouwen (er was slechts één vrouw benoemd) stonden er met hun loopbaan en foto in; ook de namen van alle bestuurders die de club heeft gehad, de ereleden en de in totaal elf vergaderplaatsen kregen een plaats in het boek.

Toen Kyoto in 1956 werd opgericht, had Rotterdam nog elf regionale dagbladen; vandaag de dag is er nog maar één over. Deze teruggang heeft er ook toe geleid dat het aantal leden van Kyoto navenant afnam. Vanaf 2008 liep dat aantal zelfs zó terug dat er gedacht werd over opheffing van de club. Het aandachtsgebied van leden werd wat verruimd, maar aanwas van nieuwe, jonge journalisten bleef uit. In het voorjaar van 2011 moest dan ook het besluit worden genomen de havenpersclub op te heffen.

Dit ging vooral enkele journalisten die al een aantal decennia lid waren aan het hart, maar het was niet anders. Kyoto hield na 55 jaar op te bestaan. De benoeming van een Havenman/-vrouw van het Jaar was inmiddels na dertig jaar uitgegroeid tot een instituut. Er móést een mogelijkheid worden gevonden om dit te kunnen voortzetten. En dat is gelukt. Opvolger werd de Stichting Havenman/vrouw van het Jaar: een verkiezingscollege van elf leden dat de benoeming en de uitreiking van de onderscheiding heeft overgenomen. Dit college bestaat uit vier bestuursleden (allen voormalige Kyoto-leden), drie havenmannen en of havenvrouwen (steeds de laatste drie gekozenen), drie sponsoren van de stichting (die eveneens na drie jaar aftredend zijn) en het jaarlijks gekozen Jong Haventalent.