Jos Benders
Ing. J.P.H.M. Benders is Limburger van geboorte, dat hoor je meteen, maar hij is al dertig jaar werkzaam in de chemie in Rotterdam. En wel in de Botlek, waar Oxirane, Arco en Lyondell de achtereenvolgende eigenaren waren van zijn fabriek. Benders maakte de ’sprong naar de Maasvlakte’. Volgens ”Kyoto” is het aan zijn taai volhouden te danken dat de propyleenoxidefabriek op de Maasvlakte, waarde bijna een miljard euro, er uiteindelijk toch kwam. Als Havenman van het Jaar is Benders de eerste representant van de petro-chemie, qua toegevoegde waarde een niet te onderschatten sector van de Rotterdamse haven.
Een autofabriek heeft Rotterdam nooit weten aan te trekken, maar alles wat zacht is aan een auto – dashboard, handgrepen, hoofdsteunen – zou best eens van de Maasvlakte kunnen komen. Daar staat sinds medio 2003 ’s werelds grootste fabriek van propyleenoxide, grondstof voor kunststofschuim, en styreenmonomeer. Begin jaren negentig zette Jos Benders, destijds locatiedirecteur van Arco Chemie in de Botlek, de eerste schetsen op papier voor zo’n fabriek. Dat deden ook zijn collega’s in Fos-sur-Mer (de olie- en chemiehaven van Marseille), Rostock en Antwerpen, die allen bij de Amerikaanse concerndirectie wilden aantonen dat hun haven de beste vestigingsplaats was voor een dergelijke investering. De Arco-top was echter meer geporteerd voor Houston. In de laatste fase van de ’strijd’ ging het tussen Houston en Rotterdam. De goede prestatie van de fabriek in de Botlek en de ligging van de haven als spin in het web van de West-Europse chemische industrie deden de balans doorslaan in het voordeel van Rotterdam. De overname van Arco Chemie door Lyondell in 1998 zette het hele nieuwbouwplan echter op de helling. De nieuwe Amerikaanse eigenaar wilde de investering van bijna een miljard euro nog eens van alle kanten bekijken. Dat betekende uitstel, misschien zelfs afstel. Maar Benders heeft er geen moment aan getwijfeld dat die fabriek er zou komen, zei hij later.
Op de hem eigen bescheiden en onopvallende wijze heeft Benders ook zijn nieuwe Amerikaanse bazen ervan weten te overtuigen dat de fabrieken in Rotterdam tot de meest efficiënte binnen het Lyondell-concern behoren en dat de Maasvlakte de uitgelezen locatie voor nieuwbouw zou zijn. Na een bijstelling van de plannen en het aangaan van een joint venture met het Duitse Bayer, ging het licht voor de tweede maal op groen. Tegelijkertijd kwam er schot in een ander investeringsplan van Lyondell, een fabriek voor butaandiol in de Botlek, eveneens de grootste in zijn soort ter wereld. Met beide investeringsbeslissingen, samen goed voor bijna twee miljard euro, was Rotterdam ’de sleutel voor de toekomst’ van Lyondell geworden, verklaarde President & Chief Executive Officer Dan F. Smith. Bij deze gelegenheid liet Lyondell ook blijken dat met producten als propyleenoxide, styreenmonmeer en butaandiol zeer royale winstmarges kunnen worden gerealiseerd. De fabriek op de Maasvlakte is Lyondells elfde propyleenoxidefabriek, vandaar de aanduiding PO-11. Zomer 2003 begon de installatie proef te draaien. Jos Benders, de Limburgse Rotterdammer die deze investering twee maal voor de poorten van de hel heeft weggesleept, was inmiddels door zijn benoeming tot directeur Manufacturing Europe ook verantwoordelijk geworden voor Fos-sur-Mer, tien jaar eerder nog zijn grootste concurrent. (NdV)
